1) siopi.jpg (55476)
2) ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ'
ΔΡ.ΝΙΚΗΤΑΡΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον Δήμαρχο των Μεγάρων κ. Χρυσόστομο Σύρκο και τον πρόεδρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Μεγάρων κ. Κωνσταντίνο Χατζηδημητρίου για την μεγάλη τιμή που μου απένειμαν, να συμμετέχω στην παρουσίαση μιας ένδοξης ιστορίας της οποίας διαχειριστές είμαστε όλοι, ως Έλληνες, ως γονείς, ως εκπαιδευτικοί, ως επιστήμονες.
Το μεγάλο ταξίδι είναι μια αντιπροσωπευτική συγκομιδή από τον πολιτισμό και την πορεία μιας ελληνικής πόλης. Η αρχαία ελληνική πόλη-κράτος είναι το σύμβολο της ευνομούμενης και δημοκρατικής πολιτείας στο οποίο αναφέρονται με θαυμασμό οι πολιτικοί φιλόσοφοι και οι ιστορικοί όλων των εποχών. Τι είναι όμως η πόλη-κράτος; Η αρχαία πόλη είναι ένα σώμα, με τα χαρακτηριστικά, εσωτερικά και εξωτερικά, του ανθρωπίνου σώματος και προσδιορίζεται από τους φυσικούς και ηθικούς κανόνες του .Μέσα στα πλαίσια αυτής της ιδιότυπης πολιτικής Γεωγραφίας η πόλη υπόκειται και στους κανόνες του θεολογικού ντετερμινισμού όπως αυτός καταγράφεται στη νομοτελειακή σχέση θεών και αθρώπων. «Πολλών πολίων κατέλυσε κάρηνα/ ήδ’ έτι και λύσει» θα ισχυριστεί ο Αγαμέμνων στην Β’ 117κ.ε. Ιλιάδα, για τον Δία.
Η πόλη ακμάζει, δρα, ασθενεί, θάλλει, πάσχει, δημιουργεί, καταλύεται. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που υφίσταται όλες τις δυνατές μεταβολές και αλλοιώσεις, τα πάθη και την εξέλιξη της φύσης. Γεννάται, αυξάνεται, τρέφεται, ταλαιπωρείται, καλλωπίζεται, γυμνάζεται, ξυπνά, γερνά και αναγεννάται. <<Από κάποιον ήλιο είμαι φερμένη. Μάθε, έχω ζωές, πρωτύτερες, χίλιες γέννες, χίλιους θανάτους, μέσα σε πατρίδες χίλιες>>.
Είναι η πόλη-κράτος ένα απόκτημα του πολιτισμού και κληροδότημα της ιστορίας. Δεν πεθαίνει. Είναι το μεγάλο ταξίδι το εγγεγραμμένο στην αθανασία. Από την γέννησή της στην σκέψη, την έξοδό της από τον μύθο, την εισβολή της στην ιστορία, από τα γεγονότα που την άλλαξαν στα γεγονότα που μ’ αυτά η ίδια προξένησε μεταβολές σε άλλες πόλεις, γεγονότα σκέψης και πράξης, ένας ολόκληρος πολιτικός οργανισμός που δρά. Historia rerum gestarum. Ιστορία των πεπραγμένων.
Το μεγάλο ταξίδι περνά από το σταθμό της σιωπής και της αδράνειας και στέκεται στο hic et nunc, εδώ και τώρα. Τέμνει το παρόν και αίρεται μ’ αυτό στο αιώνιο. Είναι μια από κοινού υπέρβαση στο διηνεκές μια ομολογία της υποχρέωσής μας να συνεισφέρουμε πάντοτε στην ευθύνη της ενότητας και του ανθρωπισμού. «Εκατοντάδες φορές καθημερινά υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι η εσωτερική μου ζωή εξαρτάται από την εργασία άλλων ανθρώπων ζωντανών και νεκρών, και πως πρέπει να προσπαθήσω να δίνω στον ίδιο βαθμό που έχω δεχτεί και ακόμη δέχομαι», θα πει ο Αϊνστάιν.
Το μεγάλο ταξίδι είναι η εκτίμηση μιας τεράστιας πολιτιστικής προσφοράς και μια απόπειρα υπέρβασης του χρόνου για την κατοχύρωσή της. Γι αυτό αναφέρεται στο χρόνο και οικοδομείται βάσει του χρόνου και εν χρόνω. Τα Μέγαρα προβάλλουν σ’ αυτό με το ανάστημα μιας απαιτητικής και υψηλής παρουσίας. Με το ίλιγγο των αποικιοκρατικών τους σταθμών, με τα σύμβολα, με τη δυναμική της προϊστορίας, με την ενέργεια της φιλοσοφίας, με το αίμα της εκκλησίας, με την αρετή των ευεργετών τους. Παλαιοί θεοί, Μεγαρίτες, Ολυμπιονίκες, Όρσιππος, Μένος, Κομαίος, Κρατίνος, Αρχίας, πρότυπα καλοκαγαθίας, δημιουργίας και αγάπης για τη ζωή. Θεμελιωμένοι όλοι σε μια ισχυρή γονιδιακή προκαταβολή (γάμοι του Δία με τη Νύμφη Θυάτειρα) μέσα στα έντονα ίχνη μιας ιστορικής σημειολογίας ενσαρκώνουν την εικόνα των μεγάλων ιδανικών, της Αλήθειας, της καλοσύνης και της Ομορφιάς. Προικισμένοι με την ιερή τόλμη και τη φιλομάθεια φτάνουν από τη Σικελία στο Βόσπορο, διασχίζουν τις θάλασσες, οργανώνουν πόλεις και εντοπίζουν αφετηρίες του αύριο. Χτίζουν στο Βόσπορο, στην τοποθεσία όπου ο Μ. Κωνσταντίνος θα επιλέξει ως τοποθεσία ανοικοδόμησης της λαμπρής του πρωτεύουσας, της Κωνσταντινούπολης στα 324 μ.Χ.
Στο Μεγάλο ταξίδι φαίνεται ιδιαίτερα ταιριαστό το απόσπασμα του Σιμωνίδη του Κείου, «Αν το να πεθάνεις καλώς είναι το κύριο μέρος της αρετής, η τύχη αυτή δόθηκε σ’ εμάς πάνω απ’ όλους τους άλλους . διότι αγωνιζόμαστε να προικίσουμε την Ελλάδα με ελευθερία . κείμεθα τώρα εδώ με τιμή που ουδέποτε γηράσκει.»
Το μεγάλο ταξίδι είναι η εμπειρία, ο πολιτισμός. Έχει αφετηρία, αλλά δεν έχει τέλος. Μέσα σ’ αυτό καλούνται όλοι, να ενσωματωθούν στο ζωντανό σώμα της πόλης. Είναι το σώμα των ιδανικών , της ενότητας και της κοινωνίας με τους ανθρώπους, της αυτοσυνειδησίας και της κατάφασης.
Το μεγάλο ταξίδι συνεχίζεται…
Με τους αείμνηστους ευεργέτες,
Αναστάσιο Κυριακούλη, Νικόλαο Χαλόφτη, Αθανάσιο Γκίνη, Μελέτιο Ρούσσο και τους άλλους ανώνυμους Μεγαρίτες που παρέδωσαν τη σκυτάλη στους συγγραφείς μας, στο Μεγάλο Ταξίδι.
Η εκπαιδευτική και διδακτική αξιοποίηση της τοπικής ιστορίας των Μεγάρων με το εύληπτο υλικό που προσφέρεται στο Μεγάλο Ταξίδι είναι αναγκαία για πολλούς λόγους.
Τονίζει την αυτοεκτίμηση και την ευθύνη της συνέχειας στους νεότερους. Αναχαιτίζει την μονολιθικότητα του αυξανόμενου ρεύματος της παγκοσμιοποίησης στον μικρό αλλά δυναμικό Μεγαρίτικο κάμπο. Διευρύνει τον κύκλο της σκέψης και του ενδιαφέροντος μέσα στο σύνολο των επιτευγμάτων και των διαχρονικών αξιών του ελληνικού και παγκόσμιου πολιτισμού. Είναι μια επίκληση για την ανάκληση της αισθητικής στη ζωή μας. Είναι μια ευκαιρία συνειδητοποίησης της κοινής ανθρώπινης μοίρας και της ευθύνης μας για τη διαμόρφωση των όρων του πολιτισμού και της σύγχρονης ζωής.
Το μεγάλο ταξίδι υπηρετεί από τα Μέγαρα την Ελλάδα, όπως την ονειρεύεται ο Κωστής Παλαμάς,<< μιαν Ελλάδα, μιαν Ελλάδα που δεν είναι μήτε η τέχνη των ονειρεμένων παρθενώνων, μήτε και η λατρεία των λαών, μήτε και η σοφία των αιώνων, μιαν Ελλάδα μιαν Ελλάδα, κάτι μες στα χέρσα και στα έρμα σαν κρυφή καταβολάδα που τη φύτεψ’ ένα χέρι για να ξαναφέρει αγάλια αγάλια και ύστερ’ από χρόνων χρόνια των καμένων των δασών την πρασινάδα>>.
Κωστή Παλαμά, οι χαιρετισμοί της Ηλιαγέννητης.
Francois Chatelet, Η Γέννηση της Ιστορίας, Εκδόσεις Εμίλη, Αθήνα, 1992.
Valerio Manfredi, Οι Έλληνες της Δύσης, Νέα Σύνορα, Λιβάνη, 1992.
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών στον Ελληνικό χώρο, 1705-1810, Μεταίχμιο, Αθήνα 2003.
Charles Freeman, Το ελληνικό επίτευγμα, Κέδρος, Αθήνα 1999.
Α.Αϊνστάιν, πως βλέπω τον κόσμο, Νέα Σύνορα Λιβάνης, Αθήνα, 1995, σελ18.
